Μια τυχαία αρχική θέση στο σκάκι παίζεται όπως η κλασσική αρχική θέση αλλά τα κομμάτια πίσω από τα πιόνια τοποθετούνται τυχαία. Η παραλλαγή αυτή προτάθηκε γιατί οι παίκτες μπορούν να παίζουν από την κλασσική αρχική θέση επί πολλές κινήσεις από μνήμης ή επαναλαμβάνοντας προηγούμενη παρτίδα, χωρίς να σκέφτονται και χωρίς να ξοδεύουν χρόνο. Έτσι στην αρχή της παρτίδας υπάρχει εξίσωση των παικτών ανεξάρτητα από τη δυναμικότητά τους. Οι κινήσεις αυτές είναι μελετημένες από πριν σε βάθος που μερικές φορές ένας πολύ καλός παίκτης να μην μπορεί να ανακαλύψει στην πράξη. Επί πλέον θέτουν τις βάσεις για τα μελλοντικά σχέδια του παίκτη που δεν είναι ανάγκη να τα ανακαλύψει. Επίσης εξ αιτίας της βαθιάς γνώσης του ανοίγματος μερικές φορές η παρτίδα μπορεί να έχει πολύ γρήγορα τελική έκβαση.

 

Οι κανόνες

Για να μην υπάρχει πολύ δραστική αλλαγή του παιχνιδιού από την κλασσική αρχική θέση, τα κομμάτια τοποθετούνται με τους εξής περιορισμούς:

  • Οι αξιωματικοί πρέπει να τοποθετούνται σε τετράγωνα αντίθετου χρώματος.
  • Αν υπάρχουν τα δικαιώματα ροκέ, τότε γίνεται το εξής:
    • Μετά το ροκέ με τον πλησιέστερο πύργο προς τη στήλη "θ", ο βασιλιάς θα είναι στη στήλη "η" και ο πύργος θα είναι στη στήλη "ζ".
    • Μετά το ροκέ με τον πλησιέστερο πύργο προς τη στήλη "α", ο βασιλιάς θα είναι στη στήλη "γ" και ο πύργος θα είναι στη στήλη "δ".
  • Τα κομμάτια του μαύρου τοποθετούνται ίσα-και-αντίθετα με τα κομμάτια του λευκού.

Η παραλλαγή χωρίς τον περιορισμό της συμμετρίας των λευκών με τα μαύρα, χωρίς τον περιορισμό ότι οι αξιωματικοί πρέπει να τοποθετούνται σε τετράγωνα αντίθετου χρώματος και χωρίς δικαιώματα ροκέ προτάθηκε το 1978 από τον Maxwell Lawrence με το όνομα υπερβατικό σκάκι(αρχικές θέσεις 8294400). Συνεπάγεται ότι αυτή η παραλλαγή περιλαμβάνει την κλασσική αρχική θέση χωρίς δικαιώματα ροκέ. Επειδή μπορεί να προκύπτουν ανισότητες από την ασυμμετρία στην αρχική θέση, η πρόταση περιλαμβάνει για κάθε παίκτη στην ίδια αρχική θέση μία παρτίδα με τα λευκά και μία παρτίδα με τα μαύρα.

Αν υπάρχει ο περιορισμός για τη συμμετρία των λευκών με τα μαύρα, τότε οι αρχικές θέσεις είναι 5040. Αν υπάρχει ο περιορισμός για τους αξιωματικούς να είναι σε τετράγωνα αντίθετου χρώματος, τότε αυτές μειώνονται σε 2880. Αν ο βασιλιάς πρέπει να τοποθετείται σε ένα τετράγωνο μεταξύ των πύργων, τότε αυτές μειώνονται σε 960. Αν δεν υπάρχουν τα δικαιώματα ροκέ, τότε λόγω της συμμετρίας οι θέσεις ουσιαστικά μειώνονται κατά το ήμισυ, δηλαδή σε 2520, 1440, 480 αντίστοιχα.

Η παραλλαγή με τυχαία αρχική θέση, με τον μόνο περιορισμό τη συμμετρία των λευκών με τα μαύρα, είναι γνωστή από πολύ παλιά, καθότι υπάρχουν δύο παρτίδες σε βιβλίο του 1851.[1]

Η παραλλαγή με τις 960 αρχικές θέσεις προτάθηκε επίσημα από τον πρώην παγκόσμιο πρωταθλητή Ρόμπερτ Φίσερ, στις 19 Ιουνίου 1996 στο Μπουένος Άιρες (Αργεντινή), με την ονομασία "Τυχαίο Σκάκι". Οι κανόνες εγκρίθηκαν κατά το 77ο Συνέδριο της FIDE (Παγκόσμια Ομοσπονδία) στη Δρέσδη (Γερμανία), το Νοέμβριο του 2008 και τέθηκαν σε ισχύ την 1η Ιουλίου 2009.

8
Chessboard480.svg
α8 ένα
β8 δύο
γ8 τρία
δ8 μαύρος αξιωματικός
ε8 τέσσερα
ζ8 πέντε
η8 μαύρος αξιωματικός
θ8 έξι
α7
β7
γ7
δ7
ε7
ζ7
η7
θ7
α6
β6
γ6
δ6
ε6
ζ6
η6
θ6
α5
β5
γ5
δ5
ε5
ζ5
η5
θ5
α4
β4
γ4
δ4
ε4
ζ4
η4
θ4
α3
β3
γ3
δ3
ε3
ζ3
η3
θ3
α2
β2
γ2
δ2
ε2
ζ2
η2
θ2
α1 ένα
β1 δύο
γ1 τρία
δ1 λευκός αξιωματικός
ε1 τέσσερα
ζ1 πέντε
η1 λευκός αξιωματικός
θ1 έξι
7
6
5
4
3
2
1
  α β γ δ ε ζ η θ
8
Chessboard480.svg
α8 μαύρος πύργος
β8 μαύρος πύργος
γ8 μαύρος ίππος
δ8 μαύρος αξιωματικός
ε8 μαύρη βασίλισσα
ζ8 μαύρος βασιλιάς
η8 μαύρος αξιωματικός
θ8 μαύρος ίππος
α7
β7
γ7
δ7
ε7
ζ7
η7
θ7
α6
β6
γ6
δ6
ε6
ζ6
η6
θ6
α5
β5
γ5
δ5
ε5
ζ5
η5
θ5
α4
β4
γ4
δ4
ε4
ζ4
η4
θ4
α3
β3
γ3
δ3
ε3
ζ3
η3
θ3
α2
β2
γ2
δ2
ε2
ζ2
η2
θ2
α1 λευκός πύργος
β1 λευκός πύργος
γ1 λευκός ίππος
δ1 λευκός αξιωματικός
ε1 λευκή βασίλισσα
ζ1 λευκός βασιλιάς
η1 λευκός αξιωματικός
θ1 λευκός ίππος
7
6
5
4
3
2
1
  α β γ δ ε ζ η θ
8
Chessboard480.svg
α8 μαύρος πύργος
β8 μαύρος βασιλιάς
γ8 μαύρος ίππος
δ8 μαύρος αξιωματικός
ε8 μαύρη βασίλισσα
ζ8 μαύρος πύργος
η8 μαύρος αξιωματικός
θ8 μαύρος ίππος
α7 μαύρο πιόνι
β7 μαύρο πιόνι
γ7 μαύρο πιόνι
δ7 μαύρο πιόνι
ε7 μαύρο πιόνι
ζ7 μαύρο πιόνι
η7 μαύρο πιόνι
θ7 μαύρο πιόνι
α6
β6
γ6
δ6
ε6
ζ6
η6
θ6
α5
β5
γ5
δ5
ε5
ζ5
η5
θ5
α4
β4
γ4
δ4
ε4
ζ4
η4
θ4
α3
β3
γ3
δ3
ε3
ζ3
η3
θ3
α2 λευκό πιόνι
β2 λευκό πιόνι
γ2 λευκό πιόνι
δ2 λευκό πιόνι
ε2 λευκό πιόνι
ζ2 λευκό πιόνι
η2 λευκό πιόνι
θ2 λευκό πιόνι
α1 λευκός πύργος
β1 λευκός βασιλιάς
γ1 λευκός ίππος
δ1 λευκός αξιωματικός
ε1 λευκή βασίλισσα
ζ1 λευκός πύργος
η1 λευκός αξιωματικός
θ1 λευκός ίππος
7
6
5
4
3
2
1
  α β γ δ ε ζ η θ

Κλήρωση με ίση πιθανότητα για όλες τις αρχικές θέσεις

Χρησιμοποιούνται δεκατέσσερα σημειωμένα χαρτιά τριών διαφορετικών χρωμάτων.

Το πρώτο χρώμα 4 χαρτιά (α, γ, ε, η).

Το δεύτερο χρώμα 4 χαρτιά (β, δ, ζ, θ).

Το τρίτο χρώμα 6 χαρτιά (ρήγας, βασίλισσα, πύργος, πύργος, ίππος, ίππος).

Τα χαρτιά ανακατεύονται όλα μαζί και τα κομμάτια τοποθετούνται στις 8 θέσεις (α,β,γ,δ,ε,ζ,η,θ) ως εξής:

H θέση του ενός αξιωματικού είναι ένα τυχαίο χαρτί από το πρώτο χρώμα.

Η θέση του άλλου αξιωματικού είναι ένα τυχαίο χαρτί από το δεύτερο χρώμα.

Τα υπόλοιπα κομμάτια τοποθετούνται στις 6 άδειες θέσεις όπως τα 6 χαρτιά εμφανίζονται τυχαία από το τρίτο χρώμα.

Αν ο βασιλιάς πρέπει να είναι μεταξύ των δύο πύργων, τότε αντιμετατίθεται με τον πλησιέστερο πύργο.Μια τυχαία αρχική θέση στο σκάκι παίζεται όπως η κλασσική αρχική θέση αλλά τα κομμάτια πίσω από τα πιόνια τοποθετούνται τυχαία. Η παραλλαγή αυτή προτάθηκε γιατί οι παίκτες μπορούν να παίζουν από την κλασσική αρχική θέση επί πολλές κινήσεις από μνήμης ή επαναλαμβάνοντας προηγούμενη παρτίδα, χωρίς να σκέφτονται και χωρίς να ξοδεύουν χρόνο. Έτσι στην αρχή της παρτίδας υπάρχει εξίσωση των παικτών ανεξάρτητα από τη δυναμικότητά τους. Οι κινήσεις αυτές είναι μελετημένες από πριν σε βάθος που μερικές φορές ένας πολύ καλός παίκτης να μην μπορεί να ανακαλύψει στην πράξη. Επί πλέον θέτουν τις βάσεις για τα μελλοντικά σχέδια του παίκτη που δεν είναι ανάγκη να τα ανακαλύψει. Επίσης εξ αιτίας της βαθιάς γνώσης του ανοίγματος μερικές φορές η παρτίδα μπορεί να έχει πολύ γρήγορα τελική έκβαση.

 

Οι κανόνες

Για να μην υπάρχει πολύ δραστική αλλαγή του παιχνιδιού από την κλασσική αρχική θέση, τα κομμάτια τοποθετούνται με τους εξής περιορισμούς:

  • Οι αξιωματικοί πρέπει να τοποθετούνται σε τετράγωνα αντίθετου χρώματος.
  • Αν υπάρχουν τα δικαιώματα ροκέ, τότε γίνεται το εξής:
    • Μετά το ροκέ με τον πλησιέστερο πύργο προς τη στήλη "θ", ο βασιλιάς θα είναι στη στήλη "η" και ο πύργος θα είναι στη στήλη "ζ".
    • Μετά το ροκέ με τον πλησιέστερο πύργο προς τη στήλη "α", ο βασιλιάς θα είναι στη στήλη "γ" και ο πύργος θα είναι στη στήλη "δ".
  • Τα κομμάτια του μαύρου τοποθετούνται ίσα-και-αντίθετα με τα κομμάτια του λευκού.

Η παραλλαγή χωρίς τον περιορισμό της συμμετρίας των λευκών με τα μαύρα, χωρίς τον περιορισμό ότι οι αξιωματικοί πρέπει να τοποθετούνται σε τετράγωνα αντίθετου χρώματος και χωρίς δικαιώματα ροκέ προτάθηκε το 1978 από τον Maxwell Lawrence με το όνομα υπερβατικό σκάκι(αρχικές θέσεις 8294400). Συνεπάγεται ότι αυτή η παραλλαγή περιλαμβάνει την κλασσική αρχική θέση χωρίς δικαιώματα ροκέ. Επειδή μπορεί να προκύπτουν ανισότητες από την ασυμμετρία στην αρχική θέση, η πρόταση περιλαμβάνει για κάθε παίκτη στην ίδια αρχική θέση μία παρτίδα με τα λευκά και μία παρτίδα με τα μαύρα.

Αν υπάρχει ο περιορισμός για τη συμμετρία των λευκών με τα μαύρα, τότε οι αρχικές θέσεις είναι 5040. Αν υπάρχει ο περιορισμός για τους αξιωματικούς να είναι σε τετράγωνα αντίθετου χρώματος, τότε αυτές μειώνονται σε 2880. Αν ο βασιλιάς πρέπει να τοποθετείται σε ένα τετράγωνο μεταξύ των πύργων, τότε αυτές μειώνονται σε 960. Αν δεν υπάρχουν τα δικαιώματα ροκέ, τότε λόγω της συμμετρίας οι θέσεις ουσιαστικά μειώνονται κατά το ήμισυ, δηλαδή σε 2520, 1440, 480 αντίστοιχα.

Η παραλλαγή με τυχαία αρχική θέση, με τον μόνο περιορισμό τη συμμετρία των λευκών με τα μαύρα, είναι γνωστή από πολύ παλιά, καθότι υπάρχουν δύο παρτίδες σε βιβλίο του 1851.[1]

Η παραλλαγή με τις 960 αρχικές θέσεις προτάθηκε επίσημα από τον πρώην παγκόσμιο πρωταθλητή Ρόμπερτ Φίσερ, στις 19 Ιουνίου 1996 στο Μπουένος Άιρες (Αργεντινή), με την ονομασία "Τυχαίο Σκάκι". Οι κανόνες εγκρίθηκαν κατά το 77ο Συνέδριο της FIDE (Παγκόσμια Ομοσπονδία) στη Δρέσδη (Γερμανία), το Νοέμβριο του 2008 και τέθηκαν σε ισχύ την 1η Ιουλίου 2009.

8
Chessboard480.svg
α8 ένα
β8 δύο
γ8 τρία
δ8 μαύρος αξιωματικός
ε8 τέσσερα
ζ8 πέντε
η8 μαύρος αξιωματικός
θ8 έξι
α7
β7
γ7
δ7
ε7
ζ7
η7
θ7
α6
β6
γ6
δ6
ε6
ζ6
η6
θ6
α5
β5
γ5
δ5
ε5
ζ5
η5
θ5
α4
β4
γ4
δ4
ε4
ζ4
η4
θ4
α3
β3
γ3
δ3
ε3
ζ3
η3
θ3
α2
β2
γ2
δ2
ε2
ζ2
η2
θ2
α1 ένα
β1 δύο
γ1 τρία
δ1 λευκός αξιωματικός
ε1 τέσσερα
ζ1 πέντε
η1 λευκός αξιωματικός
θ1 έξι
7
6
5
4
3
2
1
  α β γ δ ε ζ η θ
8
Chessboard480.svg
α8 μαύρος πύργος
β8 μαύρος πύργος
γ8 μαύρος ίππος
δ8 μαύρος αξιωματικός
ε8 μαύρη βασίλισσα
ζ8 μαύρος βασιλιάς
η8 μαύρος αξιωματικός
θ8 μαύρος ίππος
α7
β7
γ7
δ7
ε7
ζ7
η7
θ7
α6
β6
γ6
δ6
ε6
ζ6
η6
θ6
α5
β5
γ5
δ5
ε5
ζ5
η5
θ5
α4
β4
γ4
δ4
ε4
ζ4
η4
θ4
α3
β3
γ3
δ3
ε3
ζ3
η3
θ3
α2
β2
γ2
δ2
ε2
ζ2
η2
θ2
α1 λευκός πύργος
β1 λευκός πύργος
γ1 λευκός ίππος
δ1 λευκός αξιωματικός
ε1 λευκή βασίλισσα
ζ1 λευκός βασιλιάς
η1 λευκός αξιωματικός
θ1 λευκός ίππος
7
6
5
4
3
2
1
  α β γ δ ε ζ η θ
8
Chessboard480.svg
α8 μαύρος πύργος
β8 μαύρος βασιλιάς
γ8 μαύρος ίππος
δ8 μαύρος αξιωματικός
ε8 μαύρη βασίλισσα
ζ8 μαύρος πύργος
η8 μαύρος αξιωματικός
θ8 μαύρος ίππος
α7 μαύρο πιόνι
β7 μαύρο πιόνι
γ7 μαύρο πιόνι
δ7 μαύρο πιόνι
ε7 μαύρο πιόνι
ζ7 μαύρο πιόνι
η7 μαύρο πιόνι
θ7 μαύρο πιόνι
α6
β6
γ6
δ6
ε6
ζ6
η6
θ6
α5
β5
γ5
δ5
ε5
ζ5
η5
θ5
α4
β4
γ4
δ4
ε4
ζ4
η4
θ4
α3
β3
γ3
δ3
ε3
ζ3
η3
θ3
α2 λευκό πιόνι
β2 λευκό πιόνι
γ2 λευκό πιόνι
δ2 λευκό πιόνι
ε2 λευκό πιόνι
ζ2 λευκό πιόνι
η2 λευκό πιόνι
θ2 λευκό πιόνι
α1 λευκός πύργος
β1 λευκός βασιλιάς
γ1 λευκός ίππος
δ1 λευκός αξιωματικός
ε1 λευκή βασίλισσα
ζ1 λευκός πύργος
η1 λευκός αξιωματικός
θ1 λευκός ίππος
7
6
5
4
3
2
1
  α β γ δ ε ζ η θ

Κλήρωση με ίση πιθανότητα για όλες τις αρχικές θέσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χρησιμοποιούνται δεκατέσσερα σημειωμένα χαρτιά τριών διαφορετικών χρωμάτων.

Το πρώτο χρώμα 4 χαρτιά (α, γ, ε, η).

Το δεύτερο χρώμα 4 χαρτιά (β, δ, ζ, θ).

Το τρίτο χρώμα 6 χαρτιά (ρήγας, βασίλισσα, πύργος, πύργος, ίππος, ίππος).

Τα χαρτιά ανακατεύονται όλα μαζί και τα κομμάτια τοποθετούνται στις 8 θέσεις (α,β,γ,δ,ε,ζ,η,θ) ως εξής:

H θέση του ενός αξιωματικού είναι ένα τυχαίο χαρτί από το πρώτο χρώμα.

Η θέση του άλλου αξιωματικού είναι ένα τυχαίο χαρτί από το δεύτερο χρώμα.

Τα υπόλοιπα κομμάτια τοποθετούνται στις 6 άδειες θέσεις όπως τα 6 χαρτιά εμφανίζονται τυχαία από το τρίτο χρώμα.

Αν ο βασιλιάς πρέπει να είναι μεταξύ των δύο πύργων, τότε αντιμετατίθεται με τον πλησιέστερο πύργο.