Παρά τη μεγάλη εξέλιξη των αμυντικών λειτουργιών, συχνά παρουσιάζεται το φαινόμενο του «απροστάτευτου βασιλιά». Με τον όρο αυτό αναφερόμαστε στο βασιλιά που έχει βρεθεί κάτω από συντονισμένα εχθρικά πυρά, τα οποία είναι ανήμπορος να αντικρούσει.

Με την πραγματοποίηση του ροκέ, πετυχαίνουμε δύο βασικές επιδιώξεις:

1.Ο βασιλιάς μεταφέρεται σε ασφαλή θέση, όπου δεν κινδυνεύει άμεσα, περιμένοντας ένα ενδεχόμενο φινάλε, στο οποίο θα διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο.

2.Δίνεται η δυνατότητα άμεσης συνεργασίας όλων των υπόλοιπων κομματιών και ειδικά των πύργων, διότι δεν υπάρχει πια ανάμεσά τους το «εμπόδιο» του βασιλιά.

Στις αρχές του 20ού αιώνα οι άγριες επιθέσεις αυτού του τύπου ήταν συχνό φαινόμενο και η επιτυχής τους έκβαση συνήθως οφειλόταν στην πλήρη άγνοια των αμυντικών δυνατοτήτων. Σήμερα, ο κάθε σκακιστής γνωρίζει και εκμεταλλεύεται αμυντικές δυνατότητες και κανόνες, δυσχεραίνοντας επιθετικές πρωτοβουλίες του αντιπάλου που στερούνται βασικών προϋποθέσεων.

Ποιες είναι όμως αυτές οι «βασικές προϋποθέσεις»;

l.Υπεροχή, υλική ή στρατηγική, στο σημείο όπου θα εκδηλωθεί η επίθεση. Αναφέροντας υλική υπεροχή εννοούμε την καλύτερη τοποθέτηση και εύκολη πρόσβαση των επιθετικών μονάδων και όχι οπωσδήποτε την υλική υπεροχή που έχει προέλθει από κέρδος αντίπαλων κομματιών. Ο κανόνας αυτός είναι μη στατικής φύσεως, διότι εύκολα μπορεί να ανατραπεί, με τη· μεταφορά αμυντικών δυνάμεων για την προστασία του αντίπαλου βασιλιά.

2.Απουσία αμυντικών κομματιών ή γενικά αμυντικής διάταξης, του υποψήφιου να δεχτεί επίθεση, αντίπαλου βασιλιά ..

3.Ελεγχο του κέντρου ή τουλάχιστον σταθερότητα (ίσες δυνατότητες). Απουσία αυτού του κανόνα σημαίνει σχεδόν σίγουρη αποτυχία της επίθεσης.

Η επίθεση εναντίον του βασιλιά που δεν πραγματοποίησε ροκέ, μπορεί να εκδηλωθεί με αρκετούς τρόπους. Οι κατά κανόνα βασικοί τρόποι επίθεσης είναι:

1.Επίθεση μέσω της στήλης που έχει καταφύγει προσωρινά ο αντίπαλος βασιλιάς. Συνήθως είναι η ε στήλη.

2.Επίθεση μέσω γειτονικών τετραγώνων που ελέγχονται μόνο από τον αντίπαλο βασιλιά. Το πιο συνηθισμένο παράδειγμα είναι το τετράγωνο ζ7 (ζ2).

3.Παρεμπόδιση του ροκέ, είτε μόνιμη είτε παροδική, ώστε η επίθεση να λάβει σχεδόν μόνιμο χαρακτήρα.

Φυσικά, η παρουσία των κανόνων που αναφέρθηκαν δεν είναι αρκετή από μόνη της για να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Η πλευρά που θα επιτεθεί στον αντίπαλο βασιλιά που δεν μπόρεσε να πραγματοποιήσει το ροκέ του έχει και άλλες «υποχρεώσεις».

l.Άνοιγμα γραμμών.

2.Μεταφορά και άλλων δυνάμεων για ενίσχυση της επίθεσης.

3.Περαιτέρω εξασθένιση της αμυντικής δομής του αντιπάλου.

4.Αποφυyή (γενικά) αλλαγής χρήσιμων κομματιών.

5.Αλλαγή (γενικά) χρήσιμων αμυντικών κομματιών του αντιπάλου.

6.Προσήλωση στην επίθεση. Ο αντίπαλος βασιλιάς είναι ο στόχος και όχι κάποιο τυχαίο, άχρηστο, μικρό υλικό κέρδος.

Ο αμυνόμενος ι:ίναι υποχρεωμένος να ακολουθήσει κι αυτός κάποιους κανόνες, με στόχο την επιβίωσή του.

1. Ενίσχυση της αμυντικής διάταξης.

2.Μεταφορά βασιλιά σε ασφαλές σημείο.

3.Παθητική και ενεργητική άμυνα.

4.Αντεπίθεση.

5.Ψυχραιμία και αντικειμενική αντιμετώπιση των αντίπαλων απειλών.

Η επίθεση δημιουργεί υποχρεώσεις. Οι υποχρεώσεις αυτές μπορεί να είναι υλικές (θυσίες) ή στρατηγικές (εξασθένιση τετραγώνων, δημιουργία μόνιμων αδυναμιών κ.ά.). Συνεπώς, η παράταξη που θα επιτεθεί πρέπει να αναλάβει όσο το δυνατόν λιγότερες υποχρεώσεις, ώστε μία πιθανή αποτυχία της επίθεσης να μην αποβεί καταδικαστική. Κι αυτό βέβαια όταν η κατάληξη της επίθεσης είναι ακόμα ασαφής. Από τη στιγμή όμως που γίνεται φανερό ότι η επίθεση θα πετύχει, οι δισταγμοί δε χρειάζονται πια.

Γενικά, κάθε επίθεση προκαλεί μικρή ή μεγάλη διατάραξη της ισορροπίας. Η αποκατάστασή της δεν είναι ιδιαίτερα συχνό φαινόμενο, διότι ο επιτιθέμενος συνήθως γκρεμίζει τις γέφυρες πίσω του.

Από το βιβλίο του Στράτου Γρίβα "Σκακιστική Προπόνηση"