Ισοπαλία ή Θάνατος
Πώς είναι να ξυπνάς σε ένα ηλιόλουστο δωμάτιο, να τεντώνεσαι όλο όρεξη και σφύζοντας από υγεία να αντικρύζεις ένα οικείο και χαμογελαστό πρόσωπο; Ε, λοιπόν, καμία σχέση! Γιατί είχα ξυπνήσει μες στα μαύρα σκοτάδια, που όταν πήραν να ξεδιαλύνουν, τόσο ώστε να μπορώ να διακρίνω αμυδρά, συνειδητοποίησα ότι με κοιτούσε το σκυθρωπό πρόσωπο –αν μπορώ να το χαρακτηρίσω πρόσωπο- ενός αγνώστου. Το κεφάλι μου πονούσε αφόρητα. Όχι σα να το χτυπούσαν πάνω σε αμόνι. Μάλλον σα να ήταν το ίδιο το αμόνι, τόσο στο βάρος όσο και στο σχήμα. Τρεμόπαιξα λίγο τα βλέφαρα ώσπου ο αμφιβληστροειδής μου να προσαρμοστεί στις παράξενες συνθήκες. Ο πονοκέφαλος μου έδωσε δυο τρεις σφυριές στα γρήγορα και το βλέμμα μου ξεθόλωσε. Τότε πρόσεξα καλύτερα τον άνδρα που με κοιτούσε με βλοσυρότητα. Θα πρέπει να ήταν μαυροντυμένος γιατί το περίγραμμά του ίσα που ξεχώριζε. Οι σκιές μιας κουκούλας απλώνονταν στο πρόσωπό του, αφήνοντας να διαφαίνονται μόνο μερικές ανησυχητικές γωνίες κι ένα στόμα λεπτό και σφιγμένο, δίκοπο σα μαχαίρι. Κάτι δεν πήγαινε καλά, ούτε λόγος να γίνεται.
«Πού βρίσκομαι;» ψέλλισα.
«Στο νοσοκομείο» άκουσα τη βαθιά και κατά κάποιο τρόπο ευχάριστη φωνή του παριστάμενου.
Εντάξει, είναι κοινό μυστικό πως τα ελληνικά νοσοκομεία έχουν τα χάλια τους, μα και τέτοια μαυρίλα αδερφάκι μου, δεν την περίμενα. Και οι γιατροί δε θα ‘πρεπε να φοράνε άσπρες ποδιές;
«Τι έπαθα; Τι μου συνέβη; Και ποιος είστε εσείς;» ρώτησα χωρίς να κρύβω την αγωνία μου.
«Συνέχεια η ίδια ιστορία. Ερωτήσεις επί ερωτήσεων. Καλά λοιπόν. Αυτή τη στιγμή βρίσκεσαι μέσα σ’ έναν μαγνητικό τομογράφο. Έχεις υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο και ελέγχουν εάν πρόκειται για αιμορραγικό ή θρομβωτικό. Η τομογραφία θα δείξει τις βλάβες που…»
Στο άκουσμα αυτής της εξωφρενικής είδησης κόντεψα να πάθω εγκεφαλικό! Τέλος πάντων, τρόπος του λέγειν. Ο πονοκέφαλος μου τράβηξε μια δυο γερές ακόμη.
«Μα…μα…πώς; Θυμάμαι…θυμάμαι ότι έπαιζα σκάκι και…»
«Και ξαφνικά έστησες πύργο. Πολύ θέλει ο άνθρωπος;»
Σ’ αυτό δεν είχε κι άδικο ο…ο ποιος;
«Για μισό λεπτό! Αν όντως μου έχει συμβεί κάτι τέτοιο, τότε πως είμαι ξύπνιος και συνομιλώ μαζί σας; Και αν βρίσκομαι μέσα στον τομογράφο, εσείς που βρίσκεστε;» αναρωτήθηκα όλο καχυποψία.
«Στο μηχάνημα βρίσκεται το σώμα σου φιλαράκι. Αυτό που συνομιλεί μαζί μου είναι το πνεύμα σου. Ό,τι βλέπεις είναι γέννημα του νου σου».
«Δηλαδή…εσείς δεν υπάρχετε;»
«Άκου ερώτηση! Μα δε με βλέπεις; Στραβός είσαι; Φυσικά και υπάρχω! Ή μάλλον, μεταφυσικά και υπάρχω. Ό,τι είναι άυλο δε σημαίνει πως είναι κι ανύπαρκτο»
«Και τότε ποιος είστε;»
«Μα…ο Χάρος!»
«Ποιος Χάρης;»
«Ο Χάρης Κατσιμίχας! Ο Χάροντας λέμε παιδί μου» και ο μαυροφορεμένος έβγαλε από το πουθενά ένα δρεπάνι δύο μέτρα –μετά συγχωρήσεως!- προς επίρρωση της ταυτότητάς του. Μου έριξε ένα βλέμμα όλο νόημα, αλλά το’ χα πιάσει ήδη το νόημα.
«Δηλαδή ήλθες…εεε…εννοώ ήλθατε να με πάρετε;» συνέχισα στον πληθυντικό ευγενείας. Δε μου χρειάζονταν οικειότητες με τον τύπο.
«Όχι καλέ, ήλθα για να παίξουμε μπιρίμπα και έφερα και γλυκό του κουταλιού. Με δουλεύεις ρε φίλε;». Ο Χάρος είχε αρχίσει να εκνευρίζεται και αυτό δεν ήταν καθόλου καλή εξέλιξη.
«Για μισό λεπτό!» βιάστηκα.
«Μισό λεπτό από δω, μισό λεπτό από ‘κει, σε λίγο θα προλάβεις να βγεις και σε σύνταξη. Λέγε σύντομα, δεν έχω χρόνο για χάσιμο. Με περιμένει εδώ και ώρα ένα πνευμονικό οίδημα».
«Αν ήμουν ήδη νεκρός δε θα με βάζανε στον μαγνητικό τομογράφο. Άρα ζω!»
«Χμμ, ίσως και να μην είναι τόσο μεγάλη η βλάβη τελικά» μουρμούρισε ο Χάροντας. «Έχεις κάποιο δίκιο, ο εγκέφαλός σου αντιστέκεται. Το έχω ξαναπάθει, με τον Νάιντορφ νομίζω». Ο δρεπανηφόρος έβγαλε από το μανδύα του μια κλεψύδρα και την κοίταξε συνοφρυωμένος. «Μάλλον πρέπει να προχωρήσουμε στην προβλεπόμενη διαδικασία».
«Και ποια είναι αυτή;» ρώτησα με αναπτερωμένες ελπίδες.
«Θα παίξεις για τη ζωή σου».
«Σα να λέμε κορώνα –γράμματα;»
«Χα! Αυτά φιλαράκο είναι τζόγος για τους θνητούς. Εδώ που ήρθες μόνο ένα πράμα παίζουμε : σκάκι!»
Αυτό όσο να’ ναι μου πρόσφερε μιαν ανακούφιση. Γιατί μπορεί να μην έπαιζα πολύ συχνά και να έστηνα συχνότερα, αλλά είχα κάποια εμπειρία και είχα πετύχει και δύο νόρμες υποψήφιου μαιτρ στα νιάτα μου, οπότε δε θα ήμουν εύκολο θύμα.
«Μαζί θα παίξουμε; Όπως στην «Έβδομη Σφραγίδα» του Μπέργκμαν;» τον ρώτησα.
«Όχι βέβαια. Σας έχει αποχαυνώσει αυτό το σινεμά. Δεν έχω χρόνο για χάσιμο σου λέω. Ιδού ο αντίπαλός σου!»
Μια απόκοσμη κοκκινωπή λάμψη εμφανίστηκε στο κέντρο του δωματίου και μια έντονη οσμή θειαφιού γέμισε την ατμόσφαιρα. Μέσα από ένα παραπέτασμα καπνού ξεπρόβαλε ένα ανθρωπόμορφο, μα αλλόκοτο κι εξώκοσμο πλάσμα με κόκκινη μούρη, μαύρη μακριά ουρά και δυο κέρατα στο μέτωπο. Όπως ακριβώς στο σινεμά.
«Να με πάρει ο διάβολος!» πήγε να μου ξεφύγει, μα δαγκώθηκα την τελευταία στιγμή. «Τι είναι τούτο;» γύρισα να ρωτήσω τον Χάροντα, για να συναντήσω μόνο το σκοτάδι.
«Είμαι δαίμονας», απάντησε ο δαίμονας.
«Του τυπογραφείου;»
«Όχι, του νοσοκομείου» κάγχασε και μεμιάς χτύπησε τα δάχτυλά του. Ευθύς εμφανίστηκε εμπρός του ένα τραπέζι με μια στημένη σκακιέρα και δύο καρέκλες. Το δωμάτιο λούστηκε σε ένα κιτρινιάρικο φως.
«Οι κανόνες είναι απλοί» είπε βιαστικά ο κερασφόρος. «Χάνεις- ψοφάς. Κερδίζεις (λέμε τώρα…)- ξυπνάς από τη βύθιση και ζεις. Βιάσου! Ξέρεις πόσοι μαζέττες περιμένουν σε κωματώδη κατάσταση;»
Σηκώθηκα αργά και πλησίασα το τραπέζι σα να προχωρούσα προς το ικρίωμα. Κάθισα απέναντί του στην καρέκλα ενώ το κεφάλι μου χτυπούσε σα θιβετιανό γκόνγκ που γιορτάζει τα γενέθλια του Δαλάι Λάμα. Έπαιζα με τα λευκά. Με χέρι που έτρεμε άρχισα να κουνάω τα κομμάτια. Ο κοκκινομούρης απαντούσε αστραπιαία. Δεν άργησα να διαπιστώσω ότι είχα να κάνω με έναν πολύ ισχυρό παίκτη, δαιμόνιο θα τολμούσα να πω. Πολύ σύντομα άρχισα να ζορίζομαι. Η θέση μου χειροτέρευε κίνηση την κίνηση. Όμως η ζωή μου εξαρτιόταν από κείνη την παρτίδα κι έτσι συνέχιζα να μάχομαι απελπισμένα. Φευ! Για να αποφύγω τα χειρότερα αναγκάστηκα να παραχωρήσω υλικό. Όμως η θέση κατέρρεε. Ήταν θέμα λεπτών.
«Και στην ισοπαλία; Τι γίνεται στην ισοπαλία;» ρώτησα, πιο πολύ για να κερδίσω λίγο χρόνο ζωής ακόμα.
«Χα! Χα! Αισιόδοξο σε βρίσκω. Ας είναι. Στην απίθανη περίπτωση που κατορθώσεις να αποσπάσεις ισοπαλία παίρνεις μια μικρή παράταση ζωής. Ίσαμε αύριο και την επόμενη παρτίδα πάει να πει. Θαρρώ όμως πως ίσα που προλαβαίνεις την τελευταία σου προσευχή. Παρακαλώ μόνο να την πεις από μέσα σου γιατί αγριεύομαι» έκρωξε το δαιμόνιο και η ουρά του σκίρτησε ανατριχιάζοντας.
Συγκεντρώθηκα όσο ήταν μπορετό, όχι για να παίξω, μα για να θυμηθώ καμιά καλή προσευχή. Μου ήρθαν κάτι ανάκατα αποσπάσματα και τα έριξα φύρδην μίγδην στο θυμιατό του μυαλού μου. Μετά κοίταξα τη θέση στη σκακιέρα περίλυπος.
Ήταν προφανές πως όταν η μαύρη ντάμα έβγαινε από τη γωνία, όλα θα είχαν τελειώσει. Μέσα στη θολούρα μου θυμήθηκα αυτό που είχε πει ο Στάινιτς (ή ο κυρ Γιάννης στο καφενείο, δεν είμαι και σίγουρος) : όποιος έχει σαχ το δίνει! Βέβαια είχα μερικά σαχ για ξόδεμα και όπως λέει και το βιβλικό ρητό, ο έχων δύο σαχιτώνες να χαρίζει τον ένα. Έτσι διάλεξα το πρώτο που βρέθηκε μπροστά μου:
1.Kf5+. Ο κακός έπαιξε το φορσέ του 1…Kg7 και διαπίστωσα πως τώρα πια είχα μόνο ένα σαχ. Αναστέναξα και το έδωσα κι αυτό.
2.Bh6+, Kxh6. Έλπιζα σε κάποιο λάθος του αντιπάλου που θα έφερνε το βασιλιά του στην όγδοη οριζόντια κι έτσι συνέχισα τις κούφιες απειλές. Εντούτοις, μετά από 3.g5+, Kg7 4. gxf6+, Kh6 μου τελείωσαν και τα σαχ και οι ελπίδες. Μόνο μια απειροελάχιστη πιθανότητα υπήρχε. Να παραβλέψει την απειλή στην αποξεχασμένη του ντάμα. Κοίταξα αδιάφορα προς απροσδιόριστη κατεύθυνση, έκανα πως χασμουριέμαι και έπαιξα νωχελικά: 5.Rb8.
Περίμενα απλά να μου φάει τον πύργο με μια θριαμβική κίνηση για να εγκαταλείψω την παρτίδα και να αφήσω γεια στις όμορφες, γεια και στις μαυρομάτες. Όταν όμως έστρεψα το κεφάλι μου τον είδα να ρουθουνίζει κάτι καπνούς και να ξύνει το δεξί του κέρατο με σπουδή. Τι στο δαίμονα; Δεν θα το έβλεπε, κοτζάμ δαίμονας; Κι όμως! Μετά από μερικά λεπτά έπαιξε το αλλοπρόσαλλο: 5…Nf3. Δεν πίστευα στα μάτια μου! Για να προλάβω καμιά ανάκληση, κανένα ζαντούμπ και δεν ξέρω ‘γω τι άλλο, άρπαξα την μαύρη βασίλισσα εν ριπή οφθαλμού: 6.Rxh8. Ακολούθησε το σαχ: 6...Nxh4+, και τότε κατάλαβα τι είχε κατά νου. Όπου κι αν πήγαινε ο ρουά μου θα έτρωγα πιρούνι.
Φτού! Η πρόσκαιρη χαρά μου εξατμίστηκε σαν αιθέρας. Παράλυτος σχεδόν έπαιξα μηχανικά τις επόμενες κινήσεις. 7.Ke5, Ng6+ 8.Kf5, Nxh8 9.h4 και κατέβασα το κεφάλι, όπως κάνουν οι μελλοθάνατοι μπροστά στο δήμιο. Από την άλλη πλευρά του τραπεζιού άκουσα ρουθουνίσματα και ξεφυσήματα. Σήκωσα το ένα μου φρύδι, κατόπιν το άλλο, μετά και το πηγούνι και τέλος πετάχτηκα ολόρθος. Ο δαίμονας είχε μόνο μια κίνηση στη διάθεσή του κι αυτή είχε παίξει : 9…Ng6 . Το θέμα ήταν ότι εγώ δεν είχα καμία κίνηση στη διάθεσή μου!
«Είναι πατ!» έσκουξα.
«Είναι κωλοφαρδία…» απάντησε στωικά. «Αύριο πάλι» πρόσθεσε σε απειλητικό τόνο και εξαφανίστηκε με, ομολογουμένως, αρκετά δύσοσμο τρόπο.
Ήταν απίστευτο, μα κάποιος καλός θεός με είχε βοηθήσει να την σκαπουλάρω. Σύρθηκα μέχρι τη γωνιά μου και ξάπλωσα βογκώντας με ανακούφιση. Ο πόνος στο κεφάλι μου παρέμενε οξύς, απόδειξη του ότι το εγκεφαλικό εξακολουθούσε να με συντροφεύει. Όμως είχα 24 ώρες μπροστά μου. Όχι για να ξεκουραστώ, όχι. Εξάλλου υπήρχα μόνο με το μυαλό μου και όχι με το σώμα μου. Έτσι πέρασα όλο το βράδυ ξάγρυπνος να σκέφτομαι τι άνοιγμα θα χρησιμοποιήσω. Γιατί τι στο διάολο παίζουν σε έναν διάολο;
«Πίσω μου σ’ έχω σατανά!» σκέφτηκα, μολονότι στεκόταν ολοπόρφυρος μπροστά μου.
«Είσαι έτοιμος;» ρώτησε ο δαίμονας κουνώντας την σουβλερή ουρά του χαριτωμένα και στήνοντας τα μαύρα.
Τον είδα να ξερογλύφεται, σα να ετοιμαζόταν για τσιμπούσι. Το μόνο πρόβλημα ήταν ότι η αφεντιά μου περιλαμβανόταν στο μενού. Μετά την ως εκ θαύματος σωτηρία μου την προηγούμενη μέρα, έπρεπε να παίξω μια ακόμα παρτίδα σκάκι με διακύβευμα την ίδια μου τη ζωή. Όπως ορθά κοφτά μου είχε εξηγήσει ο Χάρος, η μόνη ελπίδα να επανέλθω από το εγκεφαλικό που είχα υποστεί ήταν να νικήσω το επιτετραμμένο δαιμόνιο. Ήταν μια παρτίδα ζωής και θανάτου δηλαδή, όπως και στα τουρνουά των Αμπελοκήπων αν σε πάρει χαμπάρι ο γνωστός γείτονας, ένα πράγμα.
Είχα κάνει μια στοιχειώδη προετοιμασία, μα όταν κάθισα απέναντί του στη σκακιέρα τα χέρια μου άρχισαν ξανά να τρέμουν. Αυτό όμως μου συνέβαινε και στις νορμάλ παρτίδες, οπότε μαθημένα τα βουνά απ’ τα χιόνια. Αυτός που δε φαίνεται να ήταν μαθημένος απ’ τα χιόνια ήταν ο αντίπαλός μου που έβγαζε καπνούς από κάνα δυο μεριές και φλόγες απ’ τα ματόκλαδα.
«Κάτι καίγεται» πήγα να αστειευτώ, δίχως επιτυχία.
Μετακινούσε τα κομμάτια με μανία κάνοντας ήχους από τους οποίους ο πιο εύληπτος ήταν ο «χμπρμφθχ!». Παρ’ όλο το μόχθο μου η παρτίδα πήρε άσχημη τροπή ξανά. Τα κομμάτια του δαίμονα πετούσαν και τα δικά μου σέρνονταν. Εντάξει, άνθρωπος με εγκεφαλικό ήμουν, μην τα θέλουμε και όλα δικά μας. Πολεμούσα με νύχια και δόντια, αλλά τα συγκεκριμένα εξαρτήματα δε συγκρίνονταν με αυτά του αντιπάλου μου. Όταν καταλάγιασε η μπούρμπερη κοιτούσα την εξής απελπιστική θέση στη σκακιέρα:
Τι μπορεί να ελπίζει κανείς με πύργο κάτω; Το μόνο παρήγορο ήταν η επισφαλής θέση του μαύρου βασιλιά που αλαζονικά είχε ροβολήσει μέχρι το ε3. Σκέφτηκα λοιπόν να του επιτεθώ αμέσως και έπαιξα 1.Nf4. Για να είμαι ειλικρινής δεν είχα τη συγκέντρωση να μετρήσω και πολλά, μα πίστευα πως αν προλάβαινα να παίξω Qd3+, όλο και κάτι θα γινόταν. Η κίνηση του αντιπάλου μου ήρθε σα σοκ, αφού είχα ξεχάσει απροστάτευτο το g3 πιόνι και μαζί μ’ αυτό το βασιλιά μου. 1…Qxg3+. Σήκωσα τα μάτια στον ουρανό, ικετεύοντας για έλεος το Μεγαλοδύναμο. Είπαμε Θεούλη μου, να τα τινάξω τα πέταλα, αλλά να μην τινάξω και τα σέπαλα, λίγη αξιοπρέπεια πια! Ήταν μάλλον τέτοια η θέρμη μου, που πρέπει να εισακούσθηκα από τον Πανάγαθο, αφού όταν γύρισα το βλέμμα στη σκακιέρα διαπίστωσα ότι διέθετα ένα λυτρωτικό αντισάχ: 2.Ng2+ , Ke4. Σόου φαρ, σόου γκουντ, που έλεγε κι ο συχωρεμένος ο Τόνι Μάιλς, πριν παίξει με τον εν λόγω δαίμονα.
Ξαφνικά όμως έγινε κάτι τρομερό. Σας μίλησα θαρρώ για τον κακό φωτισμό εκείνου του προθάλαμου του θανάτου. Δεν ήταν παρά ένα αρρωστιάρικο κιτρινωπό ημίφως αυτό που έφεγγε την αγωνία μου. Ο κερατάς θα πρέπει να ήταν συνηθισμένος στο μισοσκόταδο. Το ίδιο θα έπρεπε να είμαι κι εγώ έχοντας παίξει σε τόσα Πρωταθλήματα Πειραιά, αλλά να που στιγμιαία τυφλώθηκα και μη βλέποντας το κρυμμένο πιόνι πίσω από τον αξιωματικό, έκοψα τον πύργο με την ντάμα. 3.Qxa4.
Ίσως πάλι να έφταιγε και η περίφημη amaurosis scacchistica. Το κέρατό μου μέσα, όλες οι αρρώστιες επάνω μου έπρεπε να πέσουν; Όταν κατάλαβα την πατάτα, ούρλιαξα και έκανα απαυδισμένος το σταυρό μου. Ο διάολος τραβήχτηκε πίσω με έναν μακρόσυρτο συριγμό. Δεν ξέρω αν τον ενόχλησε περισσότερο ο σταυρός ή το ουρλιαχτό μου. Μετά, για λόγους που δεν κατάλαβα έπεσε σε περίσκεψη. Μα, γιατί δεν μου έκοβε απλά τη βασίλισσα; Και σα να μην έφτανε αυτό με άφησε με το στόμα ανοιχτό όταν μου χάρισε τη δική του παίζοντας 3…Qh2+!
Τι στο διάολο συνέβαινε; Κυριολεκτικά μιλώντας. ‘Ο,τι κι αν ήταν πάντως αυτό, δεν το ρισκάριζα. Αν αυτός ήθελε απλά να παίξει μαζί μου, το ίδιο θα έκανα κι εγώ μ’ αυτόν. Είπαμε, αξιοπρέπεια! Η επόμενη σειρά κινήσεων ήταν πραγματικά γελοία, αλλά ήμουν ανυποχώρητος. Καλύτερα νεκρός, παρά ξεφτίλας : 4.Kf2, Qg1+ 5.Kg3, Qf2+ 6.Kh2, Qg3+ 7.Kg1, Qh2+.
Σε αυτό το σημείο ο δαίμονας σήκωσε τα τριχωτά του χέρια ψηλά και τα κατέβασε σε μια κίνηση παραίτησης. Μετά πρότεινε ισοπαλία. Δεν πολυκατάλαβα γιατί, αλλά βιάστηκα να δεχτώ. Μόνο όταν πρόσεξα το σταυρό g1-f2-g3-h2 που σχηματιζόταν από την κίνηση του βασιλιά μου και της βασίλισσας του, μου πέρασε από το νου πως ο καλός Θεός με είχε συνδράμει. Σταυροκοπήθηκα πάλι, έτσι να μου βρίσκεται, αν και ο δαίμονας δεν ήταν πια εκεί για να παραπονεθεί.
Την επομένη, η παρτίδα μας ξεκίνησε με την ψυχολογία μου αναβαθμισμένη και το δαιμόνιο να μην μπορεί να κρύψει την αδημονία του. Μόρφαζε και ένευε σπασμωδικά και αναίτια. Καθόταν άβολα στην καρέκλα του σα να ήταν σε αναμμένα κάρβουνα, πράγμα που κανονικά θα έπρεπε να τον ευχαριστεί. Όπως και να ‘χει, η παρτίδα αυτή τη φόρα ήταν πιο αμφίρροπη. Όχι πως άλλαζε κάτι στους ρόλους, αφού ξανά πάσχιζα σκληρά για να κρατήσω τη θέση, μέχρι που φτάσαμε σε αυτό το φινάλε:
Μια διαφορά κάτω, μπορεί πάντα να κάνει τη διαφορά, ειδικά αν διαθέτεις έναν τέτοιο αξιωματικό που μοιάζει πιο πολύ με χοντρό πιόνι. Είχα όμως κι άλλο ένα θαρραλέο πιονάκι στο g7 και σκέφτηκα ότι χρειαζόταν τη συμπαράστασή μου: 1.Kg5, Kf7 2.Kh6, Kg8. Σε αυτό το σημείο οι επιλογές περιορίστηκαν και αποφάσισα να δώσω κάποιο χώρο στο φου: 3.c6, Rc8 4.Bb6, Rxc6. Η αρχική μου ιδέα ήταν να προλάβω να σπρώξω στο c7, ώστε να δεσμεύσω τον πύργο ή έστω να φάω το a5. Ήμουν έτοιμος να πάρω το πιόνι όταν πρόσεξα τους καπνούς που έβγαιναν από τα ρουθούνια του δαίμονα να πυκνώνουν. Τα κόκκινα μάτια του κοιτούσαν με βουλιμία τον αξιωματικό, περιμένοντας τον να κινηθεί. Η καθυστέρησή μου φάνηκε να τον ερεθίζει μέχρι που στο τέλος δεν άντεξε και φώναξε:
«Άντε λοιπόν, κούνα τον κάπου!».
Μεμιάς μου ήρθε στο νου η επισήμανση του Λάσκερ (ή ίσως να ήταν και του Μπαλάσκα, δε θυμάμαι καλά) ότι αυτό που είναι καλό για τον αντίπαλο, ασφαλώς είναι κακό για σένα και αντίστροφα. Κι έτσι, σε μια κρίσιμη καμπή, αποφάσισα να εμπιστευτώ το ένστικτό μου και να μην ακολουθήσω την επιτακτική παραίνεση του δαιμονίου. Οι εναλλακτικές κινήσεις ευτυχώς ήταν λίγες. Για την ακρίβεια μία.
5.g5 .
Αυτό που λένε ότι ο διάολος έχει πολλά ποδάρια πρέπει να είναι αλήθεια γιατί ο αντίπαλός μου στη θέα της τελευταίας κίνησης πετάχτηκε πάνω γρυλλίζοντας κι άρχισε να χοροπηδά και να στριφογυρίζει…πώς να το θέσω…να, σα δαίμονας, τόσο που ζαλίστηκα. Ε, δε γίνονται αυτά με δύο μόνο πόδια. Όταν του πέρασε η φούρκα, ξαναστρώθηκε κι έπαιξε 5…Rc8. Ο ψυχολογικός πόλεμος είχε πιάσει τόπο! Κι επειδή επιτυχημένο σχέδιο δεν αλλάζει, όπως είχε πει κι ο Ταρτακόβερ (ή ο Καρούλιας, δε με βοηθάει η μνήμη μου), συνέχισα να στήνω τον αξιωματικό μου, κι αυτός συνέχισε να μην τον τρώει: 6.Bc7, Ra8 7.Bb8, Ra6 8.Ba7, Rc6 9.Bb6 . κ.τ.λ
Ομολογώ πως μου είχε διαφύγει και μόνο μετά το τρίτο γύρω-γύρω συνειδητοποίησα πως με είχε σώσει ένας ακόμα σταυρός, αυτή φορά ο b6-c7-b8-a7! Ευχαρίστησα σιωπηλά τον Ύψιστο και κάθισα με την ησυχία μου να απολαύσω τη νέα μου ισοπαλία και τα οπτικά εφέ που αυτή προκάλεσε στο δαίμονα, εφέ εφάμιλλα αυτών της λήξης της Ολυμπιάδας. Της κανονικής, όχι της σκακιστικής.
Είχα κερδίσει μία ακόμα μέρα ζωής, και ο κακός μου δαίμονας είχε λυσσάξει από το κακό του. Ήξερα πως τα πράγματα ήταν πλέον πολύ σοβαρά, και κοιμήθηκα μουρμουρίζοντας «εν τούτω νίκα» και φράσεις από το «τη Υπερμάχω».
Και καλά να ανοίγεις τα μάτια σου και να βλέπεις δίπλα σου, ξέρω γω, έναν καραβανά ή έναν δεσμοφύλακα, ή έστω μια χοντρή και άσχημη γυναίκα. Αυτά τρώγονται. Το να βλέπεις όμως καθ’ εκάστην πρωινή έναν κόκκινο δαίμονα έτοιμο να σου ρουφήξει το ΕΛΟ, πάει πολύ. Το πράγμα είχε αρχίσει να καταντάει αηδία. Είχα βρει το διάβολό μου, που λένε.
Ο βελζεβούλης θα περίμενε κανείς, μετά την αποτυχία του να με κερδίσει μέχρι εκείνη τη στιγμή στο σκάκι, να είναι αναστατωμένος. Όμως αυτός άρχισε κατευθείαν τις φιλοφρονήσεις και τις γαλιφιές. Ήταν διαβόλου κάλτσα. Προσπαθούσε να με κάνει να ξεχάσω τον κίνδυνο που παραμόνευε σε κάθε κίνησή μου στις παρτίδες που θα έκριναν την ανάρρωση ή το χαμό μου από το εγκεφαλικό. Δεν ξεχνούσα βέβαια ότι ο «σταυρός» ήταν αυτός που με είχε σώσει μέχρι εκείνη τη στιγμή –και έλπιζα να το ξανακάνει.
Με τέτοιες σκέψεις ξεκίνησα την τέταρτη παρτίδα μας. Διαρκώς προσπαθούσα να πετύχω εικόνες και μοτίβα που να θυμίζουν σταυρό, όμως το δαιμόνιο τις απέφευγε επιμελώς, για να μην πω, όπως ο διάολος το λιβάνι. Με τον τρόπο αυτό η παρτίδα πήρε παράξενη ροπή και μετά από πολλά σούρτα-φέρτα, κατέληξε σε ένα φινάλε ίππων. Το πρόβλημα και πάλι ήταν ότι υστερούσα σε υλικό, καθώς το ιππικό μου περιλάμβανε μόνο ένα άλογο. Και ως γνωστόν με ένα άλογο δεν κερδίζεις ακόμα κι αν το λένε Βουκεφάλα.
Ήξερα ασφαλώς ότι ούτε τα δύο άλογα κερδίζουν, δεν είμαι πια και τόσο μαζέττας. Η μόνη μου ελπίδα λοιπόν ήταν να εξουδετερώσω το πιονάκι του μαύρου, ακόμα κι αν αυτό απαιτούσε τη θυσία του δικού μου γαϊδάρου. Έτσι, χωρίς δεύτερη σκέψη έπαιξα 1.Ng1 απειλώντας το. Αν τώρα ο μαύρος έβγαζε ντάμα θα μπορούσα να τη φάω απλά με 2. Nf3+ και ισοπαλία. Ακούμπησα στην καρέκλα μου ικανοποιημένος. Δεν έβλεπα πως μπορούσε να αποφύγει την ισοπαλία- και χωρίς σταυρό παρακαλώ! Ο δαίμων ωστόσο είχε άλλη άποψη. Μετά από κάμποση σκέψη μου έριξε ένα βλέμμα μοχθηρίας και έπαιξε 1…Ne3+.
Ακολούθησε το 2.Kh3 και νέα σκέψη του αντιπάλου. Σε λίγο έπαιξε θριαμβευτικά 2…Nf4+. Από την ευφορία μια λεπτή γραμμή σάλιου άρχισε να κυλάει στο τριχωτό του πηγούνι.
«Χε, χε! Νόμιζες πως θα έπεφτα στη λούμπα να παίξω 2… e1=N 3.Nf3+, Nxf3 πατ! ε; Όμως αυτή τη φορά δε θα σου γίνει το χατίρι!» με περιγέλασε ο κερασφόρος.
Δεν κατάλαβα σε τι ακριβώς αναφερόταν, αλλά τα αιμάτινα μάτια του που γυάλιζαν από περηφάνια και το περιπαικτικό του ύφος με έπειθαν ότι μάλλον είχε δίκιο. Ζαλισμένος κούνησα το βασιλιά μου μακριά από τις απειλές: 3.Kh2. Ζύγισε λίγο τα πράγματα και συνέχισε με 3…Νg4+. Σκούρα τα πράματα. Τι σκούρα; Πίσσα! Διαπίστωσα ότι δε θα μπορούσα να κινηθώ στο g3 αφού θα έβγαζε ντάμα με σαχ. Λούφαξα στη γωνιά μου με 4.Kh1, στοχεύοντας στο να του φάω επιτέλους την ντάμα που θα έβγαζε, με το πιρούνι από το f3. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή με έλουσε κρύος ιδρώτας, όταν συνειδητοποίησα ότι ο ίππος μου θα ήταν τότε καρφωμένος. Με έπιασε απελπισία, αλλά ο αντίπαλος φαινόταν χαμένος σε δαιδαλώδεις σκέψεις. Κάνε θεούλη μου να μην το δει, προσευχόμουν σιωπηλά. Τις ικεσίες μου διέκοψε η στριγγή φωνή του οξαποδώ.
«Πονηρούλη! Πίστεψες στ’ αλήθεια ότι είμαι τόσο βλάκας, ώστε να προάγω σε ίππο το πιόνι μου; Μετά από 4…e1=N 5.Nf3+, Nxf3 θα σου χάριζα ένα ακόμα πατ. Τσ-τσ-τσ! Κι αργεί και το Ψυχοσάββατο» είπε και ελάλησε και μετά εκούνησε: 4…Nf2+ 5.Kh2, e1=N .
Αίφνης, η σκακιέρα γέμισε άλογα και το κεφάλι μου ποδοβολητά. Ο πονοκέφαλος με κλωτσούσε αφηνιασμένος. Κοίταξα που μπορούσα να δέσω το γάιδαρό μου μα δεν έβρισκα αποκούμπι. Ούτε και το 6.Kg3, Ke3 βοηθούσε. Ο ίππος μου ήταν χαμένος. Κι αν δεν αρκούσαν οι δύο μαύροι ίπποι για να με κάνουν ματ, οι τρεις έφταναν και περίσσευε και ένα σαμάρι. Θυμήθηκα τότε την περίφημη φράση του Μποτβίνικ (ή ίσως και του Μενδρινού, δε με βοηθούσε και το εγκεφαλικό…) «Σαχ να’ναι κι ό,τι να’ ναι!» και έπαιξα σα δαρμένος 6.Nf3+. Φυσικά τον άρπαξε, κι ούτε ευχαριστώ δεν είπε: 6…Nxf3. Μια ύστατη ελπίδα υπήρχε και έκανα γιούρια μπας και φάω κανένα άλογο. Έχω ακούσει ότι στην Ιταλία τα τρώνε. Μοιραία ο δαίμονας έσπευσε να υποστηρίξει την ίλη του. 7.Kg3, Ke3. Μα δεν υπήρχε θεός να με λυπηθεί;
Το ξάφνιασμά μου ήταν τέτοιο που κόντεψα να πέσω από την καρέκλα. Ω! ουρανοί! Τι ήταν εκείνο που σχηματίστηκε ως εκ θαύματος μπροστά στα έκθαμβα μάτια μου; Αναδυόμενος εκ του μηδενός, ένας υπέροχος σταυρός στόλιζε τη σκακιέρα! Το δαιμόνιο συνειδητοποίησε έντρομο πως δεν είχα καμία μα καμία επιλογή κίνησης. Πατ και άγιος ο Θεός! Μάλιστα δεν είχε την τύχη μου και έπεσε από την καρέκλα καθώς γρατζούνιζε τα μάγουλά του με μανία. Δεν είμαι σίγουρος, μα νομίζω πως ο διάολος έσπασε το πόδι του σε κείνη την αδόκητη πτώση.
Την άλλη μέρα ο τριχωτός μου αντίπαλος ήρθε με μπανταρισμένο πόδι και ακόμα πιο μπανταρισμένο ηθικό. Η δική μου ψυχολογία όμως ήταν σε υψηλά επίπεδα. Η παρτίδα αποδείχτηκε αμφίρροπη και ρευστή και η διάρκειά της ήταν μεγαλύτερη του συνηθισμένου. Για το υλικό να μη σας πω, καταλαβαίνετε…Εντούτοις η θέση κινούταν επί ξυρού ακμής, καθώς ο μαύρος βασιλιάς ήταν άσχημα στριμωγμένος στη γωνία και κάτω από τη δαμόκλειο σπάθη του ματ στα μετόπισθεν. Ο δαίμων ήταν νευρικός όσο ποτέ άλλοτε και με τόσους καπνούς που ρουθούνιζε δε θα περνούσε ΚΤΕΟ ούτε με σφαίρες. Η ουρά του έμοιαζε να έχει επιμηκυνθεί και ταλαντευόταν επικίνδυνα. Μια δυο φορές μάλιστα γκρέμισε φαγωμένα κομμάτια που βρίσκονταν στο πλάι της σκακιέρας. Είχε σειρά να παίξει στην παρακάτω μοιραία θέση.
1…Rb1+ 2.Kh2, fxe2. Ήμουν έτοιμος να παίξω τον πύργο στο a8, μα την τελευταία στιγμή είδα ότι ο αξιωματικός κρατούσε πλέον την απειλή. Και τώρα; Ο μαύρος απειλούσε να προάγει σε ντάμα και πάπαλα! Ήρθε να με σώσει η φράση που είχε πει σε μια διάλεξή του ο νομπελίστας οικονομολόγος Κρούγκερ (ή σε μια ταινία ο Φρέντυ Κρούγκερ, δεν παίρνω κι όρκο…), ότι δηλαδή «τα ελεύθερα λευκά πιόνια που βρίσκονται στο d6 πρέπει να σπρώχνονται» ή κάπως έτσι. Έπαιξα 3.d7 και περίμενα με αγωνία τις εξελίξεις.
3…Nf1+ . Το πράγμα άρχιζε να μπερδεύεται. Οι βαριάντες μου θόλωσαν το μυαλό, αν και χωρίς αυτές ήταν αρκούντως θολωμένο. Συγκεχυμένα έβλεπα ότι ο ρουά μου δεν μπορούσε να πατήσει στο f2, στο g3 ή στο h1 σε πολλές περιπτώσεις γιατί θα ακολουθούσε e1=Q με σαχ. Αποφάσισα να απλοποιήσω κάπως τα πράγματα.
4.Bxf1, exf1=N+. Χμμμ, όχι και πολύ καλύτερα. Αν ήταν όμως να μου συμβεί κάτι άσχημο, ας πήγαινα τουλάχιστον χορτάτος: 5.Kxh1
Το δαιμόνιο κάτι μαγείρευε γιατί έπαιξε αστραπιαία
5…Ne3+ 6.Kh2, Rb8 και τίναξε περιχαρές την ουρά του σα μαστίγιο γκρεμίζοντας απ’ το τραπέζι μερικούς ακόμα πεσσούς. Όλα στηρίζονταν στο προωθημένο πιόνι μου. Θα έπαιζα τον πύργο στο c6 ή στο e6 ανανεώνοντας τις απειλές. Πού όμως; Βρήκα στην τσέπη μου ένα νόμισμα και το έστριψα. Κορώνα. Καλά λοιπόν : 7.Rc6. Φύλαξα το νόμισμα. Αν τα πράγματα στράβωναν θα μου το ζητούσε λίγο αργότερα ο βαρκάρης.
7…Ng4+ 8.Kg3, Nf6 9.Rc8+, Ng8. Ώστε αυτό ήταν! Διαβολικό σχέδιο. Βλέποντας τα σκούρα είχε προκαλέσει αυτή τη θέση όπου αν έτρωγα τον πύργο θα γινόταν πατ. Μία ακόμα ισοπαλία και μία ακόμα ημέρα παραμονής του καταπονημένου μου σώματος στο νοσοκομείο. Και έχετε φαντάζομαι ακούσει πόσο επικίνδυνες μπορούν να γίνουν οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις. Όχι! Όλα για όλα! Έσπρωξα το πιόνι!
Η ένταση πάνω από τη σκακιέρα είχε φτάσει στο ζενίθ της και αυτό είχε επίδραση στην ουραία κινητικότητα του δαίμονα. Ήμουν όμως κι εγώ πολύ ταραγμένος και ψηλαφώντας για μια ντάμα στα εναπομείναντα εκτός σκακιέρας κομμάτια, άρπαξα ό,τι πιο ογκώδες είχε απομείνει όρθιο και το τοποθέτησα στο d8. Μόνο τότε διαπίστωσα με φρίκη ότι το κομμάτι αυτό ήταν ίππος!
10.d8=N!
Ο διάβολος είχε βάλει την ουρά του γκρεμίζοντας ντάμες και πύργους! Με ένα μουγκρητό ο δαίμονας έκοψε τον πύργο 10…Rxc8 και εγώ παραζαλισμένος έπαιξα ό,τι μου είχε απομείνει : 11.Nf7 #
«Μα…» ψέλλισε ο κερατάς.
«Ματ…» ψέλλισα από τη μεριά μου.
Το μουγκρητό του ξαφνικά βάθυνε σα να ανέβαινε από τον έβδομο κύκλο του καθαρτηρίου. Με έναν δυσοίωνο ρόγχο –ίσως να έφταιγε και το ματ αποπνιγμού- ο δαίμονας έκανε ένα εντυπωσιακό «πουφ!» και εξαϋλώθηκε! Είχα μείνει εκστασιασμένος και άλαλος από τα συμβάντα.
«Μωρέ μπράβο! Είχα να δω κάτι τέτοιο από την εποχή του δεύτερου εγκεφαλικού του Κορτσνόι» άκουσα τη φωνή του Χάροντα πίσω μου.
«Είμαι καλά; Τη γλίτωσα;» στράφηκα και ρώτησα με λαχτάρα.
«Εεε, ναι, βέβαια, μπορείς να το πεις κι έτσι…Κανένα λαχειάκι παίρνεις;» ρώτησε σιβυλλικά όσο και υποχθόνια.
«Όχι»
«Να παίρνεις!» τόνισε ο Χάρος και συμπλήρωσε «Εις το επανιδείν!»
Μετά χάθηκε κι αυτός και το σκοτάδι. Συνήλθα σε ένα λευκό δωμάτιο νοσοκομείου με κάτι ορούς περασμένους στο χέρι και ένα σταυρό ακουμπισμένο δίπλα στο προσκεφάλι, ποιος ξέρει από ποιον φίλο φερμένο.
«Εις το επανιδείν!» άκουσα μια μπάσα φωνή. Ένας άντρας με λευκή ποδιά στεκόταν από πάνω μου. Η φάτσα του μου φάνηκε απροσδιόριστα οικεία.
«Σε λίγο θα βγει το εξιτήριο» συνέχισε ο γιατρός Χαρούλης, όπως είδα στο καρτελάκι που είχε κρεμασμένο στο πέτο του.
«Είμαι καλά γιατρέ;» ρώτησα.
«Έχω ένα καλό και ένα κακό νέο. Από πού θέλετε να αρχίσω;»
Αυτή ήταν πάντα μια πολύ σπαστική ερώτηση. Η μόνη που την ξεπερνούσε ήταν εκείνη με την κότα και το αυγό. Διάλεξα το καλό, να μη μου ‘ρθει και απότομα.
«Η κατάσταση σας ήταν πολύ κρίσιμη. Είχατε υποστεί ένα σοβαρό αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο και η ζωή σας ήταν κρεμασμένη σε μια κλωστή. Αποφασίσαμε να σας χορηγήσουμε κάποια εντελώς νέα αντιπηκτικά φάρμακα. Βρίσκομαι στην ευχάριστη θέση να σας πω ότι αποδείχθηκαν θαυματουργά. Χάρις σ’ αυτά γλιτώσατε τη ζωή σας».
«Και το άσχημο;» αναρωτήθηκα μετά την αρχική ανακούφιση.
«Ναι…λοιπόν…το άσχημο είναι ότι αυτά τα φάρμακα εμφανίζουν κάποιες παρενέργειες. Οι ελαφρές από αυτές περιλαμβάνουν κάποιες γαστρεντερικές διαταραχές, κεφαλαλγίες και ψυχοδιεγερτικές ψευδαισθήσεις. Όλο και κάτι αλλόκοτο θα είδατε κατά την περίοδο βύθισής σας. Βέβαια αυτά είναι πταίσματα μπροστά στην παροδική μεν, αλλά ενοχλητική ημιπληγία».
Ωχ! Ωχ, ωχ! Σήκωσα το δεξί μου χέρι. Όλα καλά. Το αριστερό μου όμως αρνήθηκε να υπακούσει. Το τσίμπησα και δεν ένιωσα τίποτα. Τα ίδια χάλια και το πόδι μου. Είχα μείνει μισοπαράλυτος!
Βγήκα από το νοσοκομείο σε καροτσάκι. Ο γιατρός Χαρούλης με διαβεβαίωσε ότι το πρόβλημα δε θα κρατούσε πάνω από μερικές βδομάδες, αλλά πάνε τώρα τέσσερις μήνες που το χέρι μου αιωρείται αμέτοχο, σα γλωσσίδι ξεχασμένου καμπαναριού. Ο άθλιος ο Χάροντας, κάτι έκανε και μου τα μάσαγε!
Φυσικά έχασα τη δουλειά μου. Αυτός είναι και ο λόγος που αναγκάστηκα να γράφω γελοία άρθρα, αντί πινακίου φακής, σε παρακμιακά ιστολόγια, όπως τούτο εδώ. Πάλι καλά που είμαι δεξιόχειρας. Στο κάτω της γραφής, μπορώ να παίζω απρόσκοπτα σκάκι. Έτσι, να βρίσκομαι σε φόρμα. Αγόρασα και κάνα δυο σταυρούς, καλού κακού. Γιατί ποτέ δεν ξέρεις πότε θα τύχει να παίξεις με το διάολο. Ρωτήστε και το Φάουστ.
-Υ.Γ.: Η διήγηση είναι βασισμένη σε αληθινό περιστατικό και όποιος θέλει το πιστεύει. Όποιος πάλι δε θέλει, σκοτίστηκα. Υπάρχουν και χειρότερα ιστολόγια με καλύτερους ψεύτες.
-ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι σπουδές που εμφανίζονται στο κείμενο κλάπηκαν ανενδοίαστα και με αυτή τη σειρά από τους: α) Α. Γκούροβιτς (1928), β) Γκ. Κασπαριάν (1935), γ) Α. Ντολουχάνοβ κ’ Γκ. Κασπαριάν (1932), δ) Α. Γκέρμπστμαν κ’ Λ. Κούμπελ (1937), ε) Σ. Κάμινερ (1929). Είπα να ζητήσω την άδειά τους, μα φαίνεται θα συνάντησαν το δαίμονα πριν από μένα.